Het ontstaan

De geschiedenis van het Waardeiland. Aflevering 1 
Geschreven door W.Vingerhoed

Inleiding 
De titel suggereert meer dan we waar kunnen maken. Natuurlijk zou het prachtig zijn als iemand veel tijd zou willen en kunnen stoppen in het onderzoeken van vele bronnen en dan na een gedegen studie een boek te schrijven over de geschiedenis van het Waardeiland.

Van de andere kant is het medium Internet nu ook weer niet de plaats om een heel gedegen onderzoek te doen en daarom zal ik proberen interessante gegevens over het Waardeiland te verzamelen en te publiceren via deze web site. Wel wil ik een ieder oproepen om inbreng te leveren over de geschiedenis van het Waardeiland, zodat er geregeld een vernieuwing en uitbreiding van dit onderwerp mogelijk is. Stuurt u uw verhalen naar onze webbeheerder dan zorgt hij er voor dat ze binnenkort te lezen zijn op onze web site.

En zo ontstond het Waardeiland
De Oude Rijn en de Nieuwe Rijn scheiden bij 't Scheid, dat is het meest oostelijke puntje van het Waardeiland (achter Aletta Jacobslaan nummer 108). Het is mij niet bekend wanneer de Nieuwe Rijn is ontstaan, maar dat moet waarschijnlijk al gebeurd zijn in de tijd van de Romeinen. Vanaf 't Scheid was het een groot gebied dat tot in de 17e - 18e eeuw eigendom was van Leiderdorp en dat grensde bij de Zijlsingel aan de stad Leiden. Er was nog geen sprake van een eiland, laat staan van het Waardeiland. In 1911 werd de opdracht gegeven om een kanaal te graven van de Lammebrug tot aan de spoorbrug en in 1912 het deel vanaf de spoorbrug tot de Hoge Rijndijk. Er was nog steeds geen Waardeiland. In 1915 werd de opdracht gegeven om een brug te bouwen (de Wilhelminabrug) en een keersluis in de Hoge Rijndijk. Ook werd in 1915 opdracht gegeven het kanaal verder te graven door de toenmalige Waard. Maar als gevolg van de Eerste Wereldoorlog trad een zodanige schaarste aan bouwmaterialen en brandstoffen op, dat de uitvoering van het werk ernstig werd vertraagd en de kosten aanzienlijk stegen. Uiteindelijk is het kanaalvak wel gegraven. In het bestek van 25 december 1915 (Eerste Kerstdag 1915) staat dat het gaat om 578 meter vanaf het midden van de Nieuwe Rijn tot aan het midden van de Oude Rijn. Op 15 mei 1919 kon het Rijn-Schie kanaal voor de scheepvaart worden geopend en zo ontstond het Waardeiland.

Bronvermelding: Archief Gemeente Leiden.

Vooruitzichten
In een volgende aflevering wil ik nader ingaan op de belangrijkste bruggen rond het Waardeiland. Dat zijn: als eerste de Kettingbrug en daar kun je dan hele verhalen aan koppelen van de Grofsmederij die voordat het Waardeiland een woongebied werd, op dit stuk grond heeft gestaan. Vervolgens zijn dan de eerdergenoemde Wilhelminabrug, de Spanjaardbrug en de Leiderdorpse brug aan de beurt. Ik hoop u in ieder geval nieuwsgierig gemaakt te hebben zodat u nu al verlangend uit ziet naar een volgende aflevering.